Analyse leesgedrag & literaire competentie

Literair competentieniveau

Als ik de literaire competentieniveaus volgens Theo Witte bekijk en mezelf een plaats moet toekennen op zijn matrix, dan kies ik resoluut voor niveau drie. Ik definieer mezelf als een reflecterend lezer. Ik lees immers om mijn horizon te verbreden en denk graag na over de thematiek, maar lezen moet voor mij in eerste instantie ontspannend zijn. Dat betekent echter niet dat ik niet curieus ben naar boeken die op een hoger niveau geschaald worden. Het is vooral het gebrek aan tijd de voorbije jaren dat ervoor gezorgd heeft dat ik me (nog) niet aan hoger geclassificeerde boeken gewaagd heb. Maar wat niet is, kan volgens mij zeker nog komen!

Als ik bij mezelf eens naga welke noemenswaardige boeken ik de afgelopen jaren gelezen heb, dan bots ik voornamelijk op titels als “De vliegeraar”[1], “Marcel”[2], “De eenzaamheid van de priemgetallen”[3], “De jongen in de gestreepte pyjama”[4], “Een schitterend gebrek”[5], “Vaslav”[6], “Vele hemels boven de zevende”[7], … Allemaal boeken die volgens lezenvoordelijst.be ingedeeld worden van niveau twee tot en met niveau vier. Het gaat hierbij vaak om psychologische romans. Ik hoop dat dit overtuigende argumenten zijn om voor niveau drie te kiezen, het niveau dat volgens mij het best bij mijn leescultuur past.

Functies van jeugdliteratuur

Als ik terugdenk aan mijn eigen jeugd dan valt me vooral de psychologische functie van jeugdliteratuur en het belang dat ikzelf hechtte aan die functie me op. Identificatie, lebenshilfe, empathie en zelfreflectie zijn allemaal termen die ik in verband breng met het lezen van boeken tijdens mijn tienerjaren. Ik herinner me dat ik het vaak bevrijdend vond om te lezen hoe personages hun leven organiseerden of bepaalde problemen aanpakten. Het heeft mijn empathie zeker en vast aangewakkerd. Ook voor mijn zelfkennis is het van groot belang geweest. Daarnaast ben ik van mening dat het belangrijk is dat jeugdliteratuur een maatschappijkritische functie vervult. Het ter discussie stellen van waarden en normen en het belang van dergelijke discussies is volgens mij voor elk kind een meerwaarde. Ook het aankaarten van een aantal ethische kwesties lijkt me onontbeerlijk. Het is immers bijzonder belangrijk dat jongeren kritisch kunnen, maar vooral durven nadenken! Tot slot denk ik dat lezen bijzonder nuttig is voor het verwerven van taal, ook het feit dat lezen vaak ontspannend werkt, lijkt me mooi meegenomen. Ik ben er immers van overtuigd dat er voor elke lezer een geschikt boek bestaat. En waar een wil is, is een weg…

Mijn huidig literair leesgedrag

Als ik mijn eigen literair leesgedrag analyseer dan merk ik op dat ik vaak naar psychologische of historische romans grijp. Ik ben absoluut voorstander van realistische verhaallijnen. Fantasy kan nog net door de beugel, een Harry Potter kan me ontspannen, maar met een sciencefictionverhaal doe je me geen plezier. Ik heb me al vaak afgevraagd met welke reden ik deze boeken uit mijn leven ban, maar ik ben nog steeds niet tot een gepast antwoord gekomen. Het voelt gewoon “mis”. Ik denk dat het vooral draait om het feit dat ik het moeilijk vind mezelf te vereenzelvigen met de personages, omdat zij vaak in situaties terechtkomen die voor ons, als mens in de eenentwintigste eeuw, onmogelijk zijn.

Zoals hierboven reeds besproken lees ik voornamelijk boeken op niveau drie van Theo Wittes competentiematrix. Ik heb me weleens voorgenomen literair hoger gerangschikte boeken te lezen, maar het is er tot nog toe niet van gekomen. Ik denk dat de grootste boosdoener hier vooral de concentratie is dat zo’n boek vraagt. Aangezien ik de voorbije jaren boeken las met als voornaamste doel ontspannen en niet zozeer esthetisch of letterkundig lezen, beperkt mijn niveau zich tot niveau drie. Van zodra ik de tijd en moed vind, waag ik me met plezier aan een zwaarder literair werk.

Door mijn keuze voor wetenschappelijke studies, de afgelopen jaren, is het lezen van boeken even naar de achtergrond verdwenen. Boeken lezen leek even geen prioriteit, geen meerwaarde. Althans dat is wat ik dacht, want door er nu weer meer mee bezig te zijn, besef ik wat ik de voorbije jaren gemist heb. Boeken lezen moet eigenlijk altijd een klein beetje prioritair zijn, besef ik sinds kort, en daar wil ik me vanaf nu honderd procent voor inzetten.

Laura - 29 oktober 2015