Stripanalyse

Van Hamme, J., & Rosinski, G. (2005). De ijskoningin. In Thorgal. Brussel: Le Lombard.

Fragment

Analyse beeldcompositie

BEELDKADER/BEELDGROOTE

prent 1 – medium shot: Gandalf en Thorgal worden vanaf hun heup in beeld gebracht, met dat verschil dat van Gandalf enkel de onderkant en van Thorgal enkel de bovenkant zichtbaar is.

prent 2 – close-up: Gandalfs gezicht vult de hele prent.

prent 3 – medium close-up: Thorgal wordt vanaf zijn borst weergegeven.

prent 4 – long shot: Deze prent onthult een belangrijk deel van het landschap, maar geeft ook een duidelijk beeld van de personages en hun handelingen. Door gebruik te maken van deze compositie benadrukt de illustrator Thorgals benarde situatie (vastgebonden door Gandalf op een verlaten plek).

prent 5 – medium long shot: Gandalf en Thorgal worden op de voorgrond getoond en dat nagenoeg in hun volledige lengte.

prent 6 – medium long shot: Gandalf en Thorgal worden opnieuw op de voorgrond getoond en dat – net als in prent 5 – nagenoeg in hun volledige lengte.

prent 7 – medium close-up: Thorgal wordt vanaf zijn borst in beeld gebracht.

OPNAMEHOEK

prent 1,2,3,4,5 & 7 – ooghoogte: Deze prenten zijn getekend op hoogte van ‘het onderwerp’. Ze zijn bijgevolg neutraal.

prent 6 – kikkerperspectief: Deze prent is van onderuit getekend, waardoor Gandalf imposanter lijkt. Dit benadrukt zijn autoriteit.

BREATHING SPACE

prent 1,2,3 & 4 – In deze prenten is er geen sprake van ‘breathing space’, omdat het allemaal om frontale beelden gaat.

prent 5 – In deze prent wordt de ‘breathing space ‘ voor Gandalf gerespecteerd. Voor Thorgal gebeurt dat niet, maar dat geeft een mooie compositie die de machtsverhoudingen duidelijk weerspiegelt. Het is immers Gandalf die hier de touwtjes in handen heeft en Thorgal die noodgedwongen ondergaat.

prent 6 – In deze prent wordt de ‘breathing space’ voor Thorgal gerespecteerd, wat eigenlijk onmogelijk te rijmen is met de benarde situatie waarin hij zich bevindt. In Gandalfs geval is er geen sprake van een ‘breathing space’.

prent 7 – In deze prent wordt de ‘breathings space’ niet gerespecteerd, dat heeft twee mogelijk verklaringen. Ofwel wil de illustrator verduidelijken dat Thorgal niet op zijn gemak is ofwel wil hij de verwondingen op Thorgals rug benadrukken. Een combinatie van beiden is uiteraard ook mogelijk.

OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE CAMERA

prent 1 – subjectieve camera: Deze prenten zijn niet bijzonder subjectief, omdat er in feite geen gezichten zichtbaar zijn. Toch verraden Gandalfs stampende voet en de hachelijke positie waarin Thorgal zich bevindt, dat het om een niet koosjere zaak gaat.

prent 2,3 & 7 – subjectieve camera (frontaal): Deze prenten zijn heel subjectief, omdat de lezer oog in oog staat met het stripfiguur. Hij/zij wordt zo meteen bij de actie(s) betrokken.  

prent 4 – objectieve camera: Deze prent is neutraal in beeld gebracht. De gezichten van de personages zijn immers zo klein getekend dat ze weinig tot niets suggereren.  

prent 5 & 6 – subjectieve camera (profiel): Deze prenten zijn subjectief, omdat de gezichten van de personages gedeeltelijk zichtbaar zijn. Op deze manier suggereren zij het een en ander.

REGEL VAN DERDEN

In geen enkele van de zeven prenten (op de tweede na, hoewel deze niet volledig symmetrisch is) wordt er gezondigd tegen de regel van derden. De te benadrukken personages of voorwerpen worden immers niet afgebeeld in het midden van het frame, maar op één van de vier snijpunten.

EVENWICHT/SYMMETRIE

Van evenwichtige of symmetrische composities is er in mijn beelden geen sprake en daar is heel waarschijnlijk bewust voor gekozen, omdat Thorgal zich in een behoorlijk hachelijke situatie bevindt.

VLAKVERDELING EN KLEUR

In tegenstelling tot wat je verwacht van ‘een slechterik’, draagt Gandalf felgekleurde kledij. Op die manier wordt hij natuurlijk wel in the spotlights gezet. Hij wordt ook telkens weer groot en sterk afgebeeld, terwijl Thorgal net de tegenovergestelde positie inneemt: hij bevindt zich immers keer op keer in een ineengedoken houding. De combinatie van vlakverdeling en kleur toont op deze pagina dus een zekere hiërarchie aan.

SYMBOLIEK

De prenten die ik uitkoos om te bespreken, zijn de eerste beelden van het eerste stripverhaal van de reeks ‘Thorgal’. Als lezer weet je bij het bekijken en lezen van deze prenten dus nog niet waar je aan toe bent. Gelukkig verraden het Vikingschip, het gewaad en de uitrusting van Gandalf alvast dat het verhaal zich afspeelt in het Noorden.

Analyse closure

Alle prenten zijn in feite een getuigenis van wat Gandalf met Thorgal uithaalt in opeenvolgende momenten. Het gaat dus om ‘één onderwerp (Gandalf & Thorgal) dat voorgesteld wordt in een opeenvolging van verschillende acties (van de boot naar de ring der geofferden)’.

Belangrijkste personage

Thorgal wordt in de hoedanigheid van martelaar als typische held in beeld gebracht: hij draagt enkel een wikkeldoek waardoor bijvoorbeeld op de eerste prent al heel duidelijk zichtbaar is dat hij zweepslagen gekregen heeft. Hoewel hij in feite een vogel voor de kat is – zijn armen zijn geketend – blijft hij zich strijdlustig tonen: uit zijn laatste blik spreekt immers moed en wraak. Thorgal is in geen geval van plan op te geven.

Sfeer, look of tekenstijl

Rosinski maakt regelmatig gebruik van felle kleuren voor onder andere haarkleuren, gekke wezentjes, kledij … die dan hard afsteken tegen de sobere kleuren van het Noordelijke landschap dat doorgaans vrij kaal, besneeuwd of heuvelachtig is. Dit kleurenpalet combineert hij met complete en doordachte tekeningen: alle zaken die er écht toe doen, geeft hij gedetailleerd weer. Zo is hij bijvoorbeeld heel sterk in het neerzetten van levensechte gelaatsuitdrukkingen, wat naar mijn gevoel voor meer diepgang zorgt. Stripverhalen hebben nogal eens de neiging oppervlakkig te zijn door hun vlakke tekeningen, maar daaraan laat Rosinksi zich duidelijk niet vangen.

De cocktail van bovengenoemde vormelijke elementen én de inhoudelijke elementen van ‘Thorgal’ (fantasy, mythologie, science fiction  …) roept bij mij een mysterieuze, strijdlustige sfeer op, die absoluut aanzet tot lezen, omdat deze stripreeks – in tegenstelling tot een aantal Belgische klassiekers – iets bovennatuurlijks heeft, iets dat het leven in ons Belgenlandje overstijgt, ondanks het feit dat de scenarist wel degelijk een Belg is natuurlijk. :)

Laura - 2 juni 2017